PAZKOAKO ARTXOA
Pernila = Iseka Sakrifizioko Bildotsari
Zerorrek ez duzu jango txerrikirik inoiz ere ez.
Txerriki = lohia
Ishtarrek aldarrikatu zuen Tammuzek txerri batez hila nola izan zen, txerri bat jan behar zela domeka horretan.
* * * * * * *
TESTAMENTU BERRIKO SINESLEAK GORDE BEHAR AL DU ASTE SANTUA (ISHTAR) EDO PAZKOA?
Jerry Healan
Nagusitasuna Itun Berriko Eskriturak onartzen duten horiek eta Itun Berri hartako Mesias eta gordetzen Ishtar martxoan edo apirilean urtero. Sinesleen gutxiena, alabaina, gordetzen dituzte Pazkoa eta legamia-gabeko egunak. Zein da egokia? Zein da benetan Eskrituren arabera?
Aste Santua gordetzean, Eskriturazko kontakizuna YAHUSHUAREN piztuerarena da ikuspegi nagusia. Alabaina, ¿zergatik deitzen zaio denboraldi honi “Easter” (Aste Santua ingelesez) eta nondik zetorren “Easter” hitza? Ingelesezko berba Ven Bederen ustez (De temporarum ratione 1, v) zer ikusia du Estre hitzarekin, jainkosa teutondar batekin eguna argitzearen eta udaberriaren jainkosa batekin… (Entziklopedia Katolikoa bertsio elektronikoan) “Easter izena anglo-saxoiaren Eostretik dator, argiaren edo udaberriaren jainkosa, zeinen festa ospatzen da Apirilean.” (Liburu mundiala entziklopedikoa, orrialde 2088). Easter izena, astearen eguneko izenak bezala, hondakina da antzinako teutoi mitologiarena (Bederen arabera, (De temp. Rat. C. XV)).
Eostre edo Ostêra hitzetik dator, anglo-saxoiaren udaberriko jainkosa, noren hila gure Apirilarekin parekatzen da, eta deitzen da Eostur hila, nori ospatua izan zen. (Entziklopedia Britanikoa, edizio 14, liburuki 7, orr. 858) “Orduan, behatu Easter. Zer esan nahi du Easter berba? Ez da kristau izena. Haren etorria kaldeoa darama haren bekokian bertan. Easter ez da besterik Astarté baino ez, Beltis-en tituluen arteko bat, zeruko erregina, noren izena, Ninibeko herrian ahoskatzen den moduan, noski berdin-berdina zen horrekin orain askotan esaten dena herrialde horretan. Izen hori aurkitua izan zen Laylarden partez asiriar monumentuekin loturik eta da Ishtar. Bel eta Astarte-ren adorazioa goizetik aurkeztua izan zen Bretainian druidak ekarrita, “Zuhaiztien apaizak”. (Bi Babiloniak, Alexander Hislop, orr. 103).
Konturatzen al zara baieztapen guzti hauen talka? Easter jainkosa pagano bati loturik dago! Mitologia teutoiarekin loturik dagoen izena da (germaniko herri batekin Elba ibaiaren uhobi inguruan bizi zena), barnean dakarrena Nínive eta Babilonia. "Zeruko erregina-ren” izen paganoa da!
ISHTAR
“Easter” izena (Aste Santua) asiriako jainkosa eta babiloniako Ishtarrengandik dator. Hona hemen Entziklopedia Britanikoak zer dioen Ishtari buruz: “Babilonia eta Asiriako jainkosa nagusia, kontrakontua Astarté fenizioaz (q.v.). Izenaren itxura idatziaren zaharrena da Ashdar, Akadiaren itxura sumerioaren zaharrena Innîni “zeruaren andrea”. Ishtar izan zen jainko semitikoa identifikatua sumerioen Venus-ekin. Honengatik, Asdar, Ishtar, da dudarik gabe, Hego Arabiako Ahtar jainkosa bera, Venus planetaren jainko. Edonola ere, orain baieztatzen da izena semitikoa zela hasiera batean. Nondik sortu zen izena ez dago argi, baina aztarnak seinalatzen dituzte Erech-raino, non aurkitzen dugu ama-jainkosa sumeriar baten gurtza ez duena kontrajarria gizonezko batekin, sortu zena Babiloniako historiaren azken denboraldian. Bera agertzen da hainbat izenekin, haien artean Nanâ, Innanna, Ninâ eta annuit. Khamurabiren egunetan bezain goizean, aurkitzen ditugu izen desberdin hauek irudikatzen zutenak hasiera batean jainkosa desberdinak, nahiz eta denak agertzen ziren hazpegi nagusi bezala bizia emateko boterearena bateratua Ishtarrengan. Baita erabiltzen direnean izen zaharrenak, beti da jainkosa-ama handia norengandik hitz egiten dena. Ishtar da panteoiaren jainkosa mantentzen duena bere posizioa burujabe nahiz eta aldaketa guztien zehar gertatzen direnak erlijio babiloniar-asiriarrean.
Astarté jainkosa nagusia denez, ikus dezagun zer esaten den berari buruz izen honen azpian: “jainkosa semitikoa noren izena agertzen da Biblian Ashtoreth bezala. Toki guztietan bera da emakumezko printzipio nagusia, erantzuten duena kananear eta fenizioen Baali eta filisteoen Dagoni. Berak zituen tenpluak Sidón eta Tiron (nondik haren gurtza eramana izan zen Kartagoraino), eta filisteoak ziur aski gurtzen zuten Ascalonen (1 Samuel 31:10) “Gero Astarteren jauretxean utzi zituzten Saulen armak; haren gorpua berriz, Bet-Xango harresietan zintzilikatu zuten.” Salomonek eraiki zuen leku altua berarentzat Jerusalemen, errege Josiasen egunetaraino jarraitu zuena (1 Errege 11:5; 2 Errege 23:13), eta haren gurtzaren luzera israeldarren artean agertzen da sutsuki hainbeste Bibliako erreferentzietan, baita jainkosaren irudikapen azkorengandik agertu direnak lur palestinarrean. Moabitak osatu zuten jainkosa binaka: Ashtar-Chemosh eta bukaera andrazkoen gabezia gertatzen da modu antzekoan babiloniar eta asiriar prototipoan Ishtarrenak. Antzinako antzeko fonetikoa Hego-Arabiakoa ‘Ahtar’ da, alabaina, gizonezko jainkoa. Beste nahastua, sexu bikoa, agertzen da aramear Atargatisen (At[t]ar-‘athe), desgastatua Dekertoraino, nor bereziki zer ikusia du putzu eta arrain sagaratuekin (Askalon, Hierapolis-Mabog).
Natura-jainkosa bezala, ugalkortasun eta ugalketaren nortasunak bereziak dira harengan, horrela den bezala moralitatearen gabezia alboan dakarrena, zein hasiera batean, agian askotan ez zen besterik antzinako magia baino ez. Ehizaren jagole bezala, gero Artemisekin identifikazioa saihetsezina zen. Hemendik hurrengo fusioa
Afrodita, Artemis, Diana, Juno eta Venus
-ekin, eta akzioa eta reakzioa batengandik besteraino mitoan eta kondairan. Haren izarra zen Venus planeta eta idazle klasikoak ematen diote epiteto Zerukoa eta Urania. Robertson Smithek argudiatzen du Astarté hasiera batean jainkosa-ardia zela eta arazoak erabilera interesgarrira “Astarté ardienetakoa” (Deuteronomio 7:13) agerian uzten dute norengandik datozen. Nomadei buruz, Astarté baliteke jainkosa-ardia izan zela, baina hau hasiera batean bazen ere, ez zen haren itxura bakarra, agerian geratzen den bezala Atagartis-aren arrain sagaratuan, Askalon-eko usoak (eta feniziar Eryx-eko santutegian) eta gazela edo antilope maitasunaren jainkosarena (zerikusia duena arabiar Athar-ekin) (Entziklopedia Britanikoa 14 Edizioa, Liburuki 2, orr. 570-571).
BESTE ELOHIM BATZUK GURTZEN
Ishtar edo Easter gauza bera zen Astarot, Ashtoreth eta Astarté bezala. Dakusagun YAHUVEHREN Berbak zer dioen jainko pagano hauen gurtzeaz. “Jaunari atsegin ez zaiona egin zuten israeldarrek, Baal sasijainkoaren idoloak gurtuz. Egiptotik atera zituen Jauna, beren arbasoen Jainkoa, baztertu eta inguruan bizi ziren herrien sasijainkoen ondoren joan ziren berauen aitzinean ahuspeztuz. Horrela Jauna haserrarazi egin zuten. Beraz, Jauna baztertu eta Baal eta Astarteren idoloak gurtu zituzten.” (Epaileak 2:11-13)
“Jaunari atsegin ez zaiona egiten hasi ziren berriro israeldarrak. Jauna baztertu eta bera gurtu ordez, Baalen eta Astarteren idoloak eta Aramgo, Sidomgo eta Moabeko sasijainkoak gurtu zituzten, baita amondarrenak eta filistearrenak ere.” (Epaileak 10:6)
Kontuan hartu! Baalen eta Ashtarothen (Ishtarren) gurtza zerikusia du beste nazioen sasijainko guztien gurtzarekin. Ez al da hori ideia nagusia lortzen duguna Entziklopediako artikuluak eta abar irakurtzerakoan? Aurkitu zen Ishtar gauza bera zela beste jainkosa eta gizonezko jainko batzuek bezainbeste.
Zerbitzatzen denean beste nazioen jainkoei, baztertzen dugu YAHUVEHRI eta ez diogu zerbitzatzen. Gaiztakeria egitea era bada YAHUVEHREN begi bistan.
“Salomon Erregeak emakume atzerritar ugari maite izan zuen. Faraoiaren alabaz gainera, moabdar, amondar, edomdar, sidondar eta hitita emakumeak ere bai. Halako emakume atzerritarrei buruz, hau zien agindua Jaunak israeldarrei: ez elkartu halakoekin, eta haiek ez bitez zuekin elkartu. Izan ere, beren jainkoengana makurraraziko dizkizuete bihotzak, segur aski. Hala ere, Salomon, amodioz, halakoekin elkartu zen. Zazpiehun emazte goi-mailako eta hirurehun ohaide izan zituen. Emakume haiek desbideratu egin zuten Salomon. Honen bihotza Jainko arrotzengana makurrarazi zuten zahartzaroan; ez zuen oso-osorik izan Jaunarentzat, beraren aita Davidek izan zuen bezala. Sidondarren jainkosa zen Astarté gurtu zuen; baita amondarren sasijainko nardagarria zen Milkom ere. Jainkoa. Jaunari atsegin ez zaiona egin zuen Salomonek eta ez zen bere aita David bezain zintzo izan Jaunarentzat. Jerusalemen aurrez-aurre dagoen mendian kultu-leku bana eraiki zien Kemox-i, moabdarren sasijainko nardagarriari, eta Milkomi, amondarren sasijainko higuingarriari. Orobat bere emazte atzerritar guztien jainkoei ere, emazte haiek beren jainkoei intsentsua eta sakrifizioak eskain ziezazkieten.” (1 Erregeak 11:1-8)
Baita errege handia Salomon ere jausi zen atzerritar sasijainko pagano hauen gurtzean. Bera ez zegoen gehiago YAHUVEH, haren Elohimi zerbitzatzen, baizik eta beste nazioen sasijainkoei zerbitzatzen zuen. Gurtza hura agerian geratu da YAHUVEHRENTZAT higuingarria dela. Haserrarazten du HAREN gaitzidura. Behin eta berriro, bera saltzen zuen Israel etsaien eskuetan, debekatuak dauden sasijainko hauen gurtzagatik.
ZERUKO ERREGINA
Ishtar ezaguna zen ere “Andre edo Erregina Zeruarena” paganotzat.
(RUACH ha KODESH, deitua ere IMMAYAH edo AMA JAKINDURIA da benetako Zeruko Erregina. Irakurri profeziak 89 eta 90 froga bezala.)
YAHUVEHK zioen Jeremiasi: “Ez al duzu ikusten zertan ari diren Judako hirietan eta Jerusalemgo kaleetan? Seme-alabek egurra biltzen dute, gurasoek sua pizten eta emakumeek orea egiten, Istar-i zeruko erregina deitzen diotenari opilak eskaintzeko. Gainera, jainko arrotzei isur-opariak eskaintzen dizkiete, NI iraintzeko.” (Jeremias 7:17-19)
Alexander Hislop badu zer esan “Gurutze beroaren opila Bariku Santukoa eta pazkoko arraultz koloredunak Pazko edo Aste Santuko domekakoak, agertzen ziren kaldeoen erritualetan, orain agertzen diren moduan. Opilak, ezagunak ere izen horrekin, erabiltzen ziren gurtzan zeruko erreginari, jainkosa Easter, hain goizetik Cecropsen egunetan bezainbeste, Atenasen eratzailea, hau da, 1.500 urte kristauen denbora aurretik. “Ogi sagaratu antzeko zerbait” dio Bryant, “jainkoei eskainia izaten zena, aspaldiko gauza zen, eta deitzen zen Opila”. Diogenes Laertius, hitz egiten eskaintza honi buruz egiten zena Empedoclesen bitartez, deskribatzen ditu osagai nagusienak zeinekin eginda zegoen esanez ‘berak eskaini zuen opil sagaratuenetako bat opila izenekoa, egina zegoena irina fina eta eztiaz.’ (Bi Babiloniak, orr. 107-108)
“Orduan, Egipton, Patros eskualdean bizi zen jendeak, gizon guztiek –ondo baitzekiten hauek beren emazteak jainko arrotzei intsentsua erretzen ari zitzaizkiela- eta bertan suertatu zen emakume-multzo handi batek Jeremiasi erantzun zioten: Ez dugu aditu nahi Jaunaren Izenean ematen ari zaren mezu hori: Jadanik erabakia daukaguna egingo dugu: Istar zeruko erreginari erreko diogu intsentsua eta eskainiko isur-opariak. Lehenago ere hala egin izan dugu geuk, geure guraso, errege eta buruzagiek Judako hirietan eta Jerusalemgo kaleetan. Orduan, asetzeraino genuen ogia eta zoriontsu bizi ginen, inolako zorigaitzik ikusi gabe. Baina zeruko erreginari intsentsua erre eta isur-opariak egiteari utzi diogunetik, kale gorrian gaude, goseak eta gerraz hiltzen. Emakumeek are gehiago zioten: zeruko erreginari intsentsua erreko diogu eta isur-opariak eskainiko, bai, horixe! Gure senarrak ere bat datoz gurekin Istarren irudiarekin opilak egiteko eta isur-opariak eskaintzeko.” (Jeremias 44:15-19)
Eta esan zuen Jeremiasek herri guztiari, gizon, andre eta erantzun egin zioten guztiei: “Orduan, erantzun hori eman zuten gizon-emakume eta jende guztiari esan zien Jeremiasek: ez ote zen, bada, Jauna ohartzen, zuek eta zuen guraso, errege eta buruzagiek, herritarrok oro, Judako hirietan eta Jerusalemgo kaleetan intsentsua erretzen zenutela? Horixe zuen gogoan, hain zuzen, eta zuen egintza gaizto eta higuingarriak jasanezinak zitzaizkiolako, zuen lurraldea hondamendi eta eremu bihurtu zuen Jaunak, gaitzetsi eta bizilagunik gabe utzi. Eta halaxe dago gaur ere. Beste jainkoei intsentsua erre eta Jaunaren aurka bekatu egiteagatik zaudete horrela: Jaunaren esana egin ez zenutelako, HAREN Lege, agindu eta eskakizunen arabera bizi izan ez zaretelako. Horregatik gertatu zaizue gaur arte dirauen zorigaitz hau. Jeremiasek honela jarraitu zuen herriari, bereziki emakumeei hitz egiten: “Entzun Jaun ahalguztidunak, Israelen Jainkoak, Egipton bizi zareten judatar guztioi damaizuen mezua: Zuek, emakumeok, ahoz esan eta eskuz egin! Bete egin behar omen dituzue, zeruko erreginari intsentsua erre eta isur-opariak eskaintzeko hitzemandako botoak. Bete, bai, zeuen botoak, egin hitzemandakoa! Baina entzun ongi, Egipton bizi zareten judutarrok, nik, Jaun honek, NIRE Izen handiagatik zin eginez, esaten dizuedan hau: Zuetako inork ez du aipatuko NIRE Izena Egipto osoan “Horrela Jainko Jaun bizia!” esanez. Erne nago, bai, baina ez zuen onerako, kalterako baizik: Egipton zaudeten judutar guztiak gerraz eta goseak galduko zarete, denok galdu ere.” (Jeremias 44:20-27)
Zergatik Judu Herria jasan du hainbeste denbora guztien zehar? Zergatik hainbeste jasaten dute gaur egun? Zergatik daukate haien Elohimen izena kenduta haien ahotik? Dena dela, haiek ez dira jasan duten bakarrak adinenetan zehar. Haiek ez dira bakarrak izan dutenak haien Sortzailearen Izena YAHUVEH kenduta haien ahotik. Haiek ez dira bakarrak Egiptora bueltatu direnak. Multzo eta mugimendu ugari daude gaur egun erakutsi ahal dezaketenak ANGLO-SAJOI, ZELTAK ISRAELGO HAMAR LEINU IPARREKOETATIK ETORRI ZIRELA. Biak Israel eta Juda kanporatuak ziren promes egindako Kanaan lurraldetik, zeren haiek bihurtu ziren Egiptoko Elohimengana eta bihurtu ziren nazioetako Elohimengana haien inguruetakoa.
“Easter, herri teutonikoen jainkosa, ez da Ishtar baino besterik ez, Zeruko Erregina paganoa. Israelgo ondorengoak oraindik itxaropenik gabe harrapatuak daude nazioen jainkoen inguruan. YAHUVEH haien Sortzaile eta Elohim ez da zerbitzatua izaten. Uste duzue HAREN haserre eta sumindurazko egoera aldatu denik? Ez al du BERAK promes egiten HAREN sumindura isuriko duela nazioen gain azkeneko egunetan? “Ikusten ari gara Jainkoak BERE haserrea agertzen duela gizon-emakume guztien gain zerutik, sinesgabe eta zuzengabe direlako, eta beren zuzengabekeriaz egia ito egin dutelako.” (Erromatarrei 1:18) Zergatik egingo du BERAK horrela? “Izan ere, Jainkoaz jakin daitekeena agerian dute, Jainkoak Berak agertu baitie. Mundua mundu denetik, berez ikusezina dena, hau da, Jainkoaren betiereko ahalmena eta jainkotasuna, ikusgarri gertatzen zaio HAREN egintzak aztertzen dituenari. Ez dute, beraz, aitzakiarik, Jainkoa ezaguturik, ez baitiote aintzarik, ez eskerrik eman, berari dagokion bezala; baizik arrazoibide hutsaletan galdu dira eta beren adimen zentzugabea ilundu egin zaie. Beren buruak zuhurtzat edukiz, ergel bihurtu dira, eta Jainko hilezkorraren aintza utzirik, gizaki hilkor, hegazti lauoineko abere eta narrastien irudietara jo dute.” (Erromatarrei 1:19-23) Israelgo, Judako eta munduko idolo-gurtza eta jokaera damugabeagatik!
ARRAUTZAK ETA UNTXIAK
“Easter” gordetzen da Pazkoako arrautzekin batera, Pedro Untxia, eta abar. Nondik etorri zen tradizio hau? “Pazkoako arrautzen bidalketa da ohitura bat ustez jaio zela Persiakoen artean, arrautzak izanik bizi berriaren irudia. Gorriz kolorea ematea irudikatzen du Berrerosketaren Odola. Beste koloreak ez dute esanahi berezirik. Beste ohitura, untxia Easter-go presentzia jaialdietan, atzerako sinesmenara joan liteke uste zenean untxiak arrautzak jartzen zituztela Easter egunaren besperan. Superstizio hau jakintsu batzuen arabera, jatorria teutoikoa duela eta kontakizun askoren oinarria da umeentzat.” (“Entziklopedia Mundu Osoko Liburua”, “Easter”, or. 2088).
“Arrautzen jana debekatua zegoenez Garizuman, ekarri ziren mahaira Easter egunean, gorriz koloraturik irudikatzen dute Easterreko poza. Ohitura hau aurkitzen da ez bakarrik eliza latinoetan, baizik eta ekialdekoetan ere bai. Irudizko esanahia gizateriaren sorkunde berriarena YAHUSHUARENA hilen artetik berpiztua, ziur aski geroko denboretako asmakizuna zen. Baliteke ohitura izatea hasiera paganismoan, zeren paganoen ohitura anitz ospatzen dituztenak udaberriaren itzulia, Easterren inguruan zebiltzan. Arrautza biziaren irudia da, udaberri goiztiarrarena zabaltzen dena. Pazkoako arrautzak, umeei esaten zaie Erromatik datozela kanpaiekin, ostegunean doazela Erromara eta itzultzen direla zapatu goizean. Babesleak herri batzuetan ematen dituzte Easterreko arrautzak haien ugazaitei. Arrautz koloredunak erabiltzen dituzte umeak Easterrean jolas mota batean zein arrautzen oskolen indarra frogatzean datza (Kraus, Entziklopedia Erreala s.v. Ei). Arrautza koloreatuak bezainbeste koloregabeak erabiltzen dira Estatu Batuetako hainbat tokitan jolasketa honetarako, ezaguna dena “arrautza hautatzen” izenaz. Beste ekintza bat da “arrautzen biraka” umeak eragiten dutena Pazkoaren Astelehenean Etxe Zuriaren belarrean Washingtonen (Entziklopedia Katolikoa bertsio elektronikoa).
Easterko Untxiak arrautzak jartzen ditu, horregatik ezkutatuak daude habia batean edo lorategian. Untxia irudi paganoa da eta beti izan da emankortasunaren irudia. (Shimrock, Mitologia or. 551) (Entziklopedia Catolikoa, bertsio elektronikoa).
“Easter, kristau festibala, ditu barnean mota guztietako kristau-aurreko tradizioak. Izenaren sorrera ezezaguna da. Jakintsuek, hain zuzen ere, onartzen dute VIII mendeurrena San Bederena proposatua, nork dio ziur aski Eastre berbatik omen datorrela, izen anglo-saxoia jainkosa teutoi batena udaberrikoa eta emankortasunarena, nori eskaini zioten hilabete bat, apirila hain zuzen. Haren festibala ospatzen da udaberriko ekinokzioan; festibalekin loturik dauden tradizioak bizirik diraute Easterreko untxian, emankortasunaren irudia, eta arrautz margotuetan, hasiera batean kolore distiratsuetan margotzen ziren irudikatzeko eguzkiaren argia.” (Funk & Wagnells Entziklopedia Berria 1988 edizioa, or. 432-434).
Pazkoako arrautzen sorrera da bezainbeste klaru. Antzinako druidak zeramaten arrautza, haien aginduaren irudi sagaratuaren lez. Dionisiakan edo Bacoren misterioetan, Atenasen ospatzen zen bezala, gaueko zeremoniako zati bat izaten zen arrautzaren konsagrazioa. Indutarren fabulak ospatzen zuten haien munduko arrautza urre koloredun arrautza bezala. Japoniaren arrautza eragiten dute hain arrautza sagaratua errea izan dadin. Txinan, orain erabiltzen dituzte tindatutako arrautzak edo margotuak festibal sagaratuetan, baita gure herrialdeetan. Antzinako garaietan, erabiltzen ziren arrautzak egiptoarren eta greziarren erritualetan eta dindilizka jartzen ziren helburu mistikorako haien tenpluetan. Egiptotik, arrautza hauen aztarnak aurki daitezke argi eta garbi Eufrates erriberaraino. Poeta klasikoak beterik daude Babiloniako arrautza mistikoaren fabulekin. Eta horrela haren kontakizuna dakar Hyginus, egiptoarra. Zaindari letraduna Erromako Liburutegi Palatinokoa, Augustoren garaian, azkarra zena jakinduria guztian haren jaioterriko lurraldean: “Arrautza dimentsio oso handikoa jausi zen zerutik Éufrates Ibaira. Arrainek zeraman bueltaka erriberaraino non usoak berotu orduko eta gainean ezarri, hortik irten zen Venus, nor, gero deitua izan zen “jainkosa siriarra”, hau da, Astarté. Hortik, arrautza bihurtu zen Astarté edo Easterren irudietako bat. Eta horrela ere Txipren, eserleku hautatuena Venuseko gurtzan edo Astarté, arrautza txit handia irudikatua dago eskala handian.
Astarteren arrautza mistiko honen esanahia, haren ikuspuntu batean (zeren esanahi bikoitza zeukan), zerikusia zeukan arkarekin, uharren garaian, noiz giza arraza guztia isilarazia izan zen, txita arrautzan berotan mantentzen den bezala. Norbaitek galdera egingo balu, nola inoiz sar liteke gizateriaren buruetan erabiltzea hain irudi nabarmena horrelako nahiarekin, erantzuna da, lehenik eta behin, paganismoko arrautza iada badago aipatua (or. 108) oso ezaguna da, ‘munduko arrautza’ bezala, da arrautza zeinekin mundua ixilarazia izan zen. Orain, mundua bi esanahi zehatzak ditu: esan nahi du edo lurra materiala edo munduko biztanleak. Azkeneko esanahia berbarena ikus daiteke Hasiera 11:1ean: “Garai hartan mundu guztiak hizkuntza eta mintzaira berberak zituen.” Nondik, esanahia da munduko herri guztia horrela zela. Gero, mundua ikus baliteke arrautza batean sarturik, eta uren gainean, baliteke ez dela zaila sinestea, alabaina, ideia arrautza etorri zela, arrautza horrela gainean unibertsoko itsaso handiaren gain, baliteke Noeren familiak zuena mundu osoa haien barne.
Orduan, arrautza hitzaren aplikazioa horrela dator: izen hebrearra arrautz batentzat da Baitz, edo andrazkoentzat (zeren genero bi dauden), Baitza. Hau da kaldear eta feniziarrez Baith edo Baitha, zein hizkuntza hauetan erabiltzen den normalean etxearen izena ahoskatzeko. Arrautza ur gainean mundua barnean eramaten mundu berriko elementuekin haren barnean. Zerutik etorritako arrautza noski zerikusia du arkaren prestakuntzarekin Jainkoaren agintzaren menpean. Eta gauza bera agertzen da argi egiptoar historioan arrautza mundutarren esan zenez zetorrela Jainko Handiko ahotik. Usoak arrautzen gain ezartzen ez du behar azalpenik. Orduan, hauxe zen arrautza mistikoren esanahia alde batetik. Alabaina, ona zen guztia gizateriarentzat irudikatua zegoenez kaldear misterioetan, nolabait zerikusia babiloniar jainkosarekin, horrela bedeinkazioa handiena giza arrazarako, zein zeraman arka haren barnean, Astartétzat hartu zuten, nor zen zibilizatzaile edo ongi egilea mundukoa. Nahiz eta erregina jainkosatua, nor Astarté irudikatzen zuen, ez zeukan benetako izaterik hainbat mende geroago uholdetik, hala ere, metenpsikosisen doktrinaren bitartez, zein Babilonian tinko ezarri zen, erraza zen haren gurtzaileentzat sinestaraztea haiei aurreneko birrenkarnazioetan bera munduan bizi izan zela. Orain, eliza katolikoak adoptatu zuen Astartéren arrautza mistikoa eta sagaratu zuen Kristoren berpiztueraren irudi bezala. Otoitza bat ere ezarria izan zen erabilia izateko harekin loturik. Aita Santua Pablo V irakatsi egin zuen haren partaideei sineskeriak otoitz egin ditzaten Easter jainkosari: ‘Bedeinkatu, Jauna, eskatzen dizuegu, hau zure arrautzen sorkaria, bihurtu dadin euste betean zure zerbitzarienganako, janez gure Jauna Jesu Kristoren oroimenean, & abar. (Bi Babiloniak or. 109-110)
Hortxe duzue! Eliza katolikoaren sarrera eta jakintsu laikoak da untxiak eta arrautzak zerikusia izanez Easterrekin, datoz zuzen paganismotik. Ez al da harrigarria Kristautasuneko bi ospakizun garrantzitsuenak (Gabonak eta Aste Santua), ez bakarrik paganismoarekin loturik daude baizik eta gordetzen direla GEZURREKIN (Olentzeroren opariak eta abar)? Egia da YAHUSHUA EZ ZELA JAIO IZAN ABENDUAREN 25EAN. Baita egia da ez dagoela gizonik Santa Klaus bezala (Olentzero ere ez). Egia da Easterri buruz loturik doala idolatria paganoarekin. Egia da YAHUSHUA EZ ZELA BERPIZTU DOMEKA GOIZEAN PAZKOAKO DOMEKAN. (Irakur ezazue YAHUSHUA berpiztu zen hilen artetik benetako Sabbath egunean larunbatean) Hurrengo gezurra da untxiak arrautzak jartzen dituztela.
LOTSA GURASOENGAN BETIKOTZEAGATIK GEZUR TRADIZIONALAK UMEENGAN. Gurasoek hazten dutenean umeak gozatzen gezurrak esaterakoan, baita dibertigarri eta zuzena aurkitzen dituztelako (baina gezurrak ez daude ongi), horren ondorioa da umeak hazten direla gezurrezko mundu batean, sentitzen munduak espero duela haiengandik gezurrak esatea eta justifikatu horrela egiterakoan.
ISHTAR ETA TAMUZ
YAHUVEHK eraman zion Ezekieli bisio batean Jerusalemera hari erakusteko han bertan gertatzen ari ziren higuingarrikeriak (Ezekiel 8:1-12). Ezekielek idazten du: “Eta erantsi zidan: Ikusiko duzu oraindik hauek baino higuingarritasun handiagorik. Jaunaren etxearen iparraldeko ate ondora eraman ninduen: han emakumeak zeuden eserita Tamuz jainkoarengatik dolu egiten.” (Ezekiel 13-14)
Ishtar eta Tamuz paganismoarekin lotura handia zuten. Entziklopedia Britanikoa agertzen du: “Afrodita, ezaguna jainkosa greziarra amodioaren eta edertasunarena, Erromako kontra alde Venus. Nahiz eta haren mitoa eta gurtza zeharo semitikoak izan, bera laster helenizatua izan zen eta sartu zen leku batean Olimpoko sasijainkoen artean. Herri semitikoen artean (hebrearren salbuespen nabarmengarriarekin) andrazko sasijainkoa gurtua izaten zen izen desberdinpean: Ishtar asiriarra, Ashtoreth (Astarté) feniziarra, Atargatis (Derketo) siriarra, Belit babiloniarra (Mylitta), Ilat (Al-ilat) arabiarra… Bera beheko munduarekin loturik dago eta heldu zen izatera haien sasijainkoen arteko bat. Honela, Ishtar beheratzen da Ilaten eremura, hildakoen arteko erregina, aurkitzeko modua berriro emateko boterea haien nagusienari Tamuz (Adón, Adonis) bizitzara. Egonaldiaren bitartean, etekin guztia animaliena eta belarriarena gelditzen da, berriro jarraitzeko, haren itzulian lurrera. Kontakizun hau, izugarri parekoa dena Perséfonarenarekin, ziur aski aipatzen du neguko begetazioaren eskasia, eta berriratzartzeari naturarena udaberrian (14. Edizioa, lib. 2, or.97-98).
Hau da Entziklopedia Britanikoak duena esateko Tamuzi buruz: “jainko sumerioa, babiloniarra eta asiriarra, hiltzen dena eta berpiztu urtero begetazioa hiltzen denean eta berpiztu, hasiera batean Dumu-zi, “berpizten den semea, aurreratu (beheko mundutik), baina normalean “seme fidela” bezala onartua. Filologikoki interpretazio biak zuzenak dira eta ez dago inolako acadioen interpretaziorik azaltzeko zein esanahia onartua zegoen haiengandik. Interpretazioa “berpizten den semea”, “berpiztutako semea” onartua artikulu honetan, berria da eta desberdintzen da iritzi guztiengandik izandakoak lan normaletan kultu honi buruz. Dena dela, argi dago, kultu honen printzipio nagusia da berpiztea hil-behar dagoen jainkoarena eta aditza zi irudikatzen du erro zig altxatzeko, ez zid, leiala izatea (ikusi s. Langdon, Liturgiak sumeriarrak eta Salmoak, or. 287, 17, usûba-za, uziga-za, “zure heriotzean eta zure piztueran”).
Titulu ugari daude jainko gaztearenak maitatua haren arrebarengandik, lurra eta zeruko jainkosa Innini (Ishtar), beheratzen dena urtero Araluren (beheko munduraino) barrura haren heriotzaren orduan, ekartzeko bueltan haren barnean lurrera… Negarraldi liturgikoak Tamuzi buruz haren egonaldian Araluan ugari dira eta deskribatzen dute alderdi bakoitza doktrina teologikoenak hari buruzkoak. Beti bezala eginak dira sumerioengandik, oso gutxitan akadiar itzulpen linealarekin. Bera deskribatua dago artzaina utzi zituenak ardiak, artzainak jartzen zirenean larretan dolu egiten Tamuzgatik… Badago trinkotasunik eza arraro xamarra dolu hauen gorazarretan jainkosa amaren harremanari buruz haren maitalearekin, Tamuz. Lehenengo testu sumeriarretan, bera da haren arreba, baina laster ikuspen semitikoa bera haren ama dela aurreratzen da. Bi teoriak agertzen dira zentzurik gabe elkarrekin gurtza guztiaren kontakizunaren zehar. Hori hala izan arren bera jarraitzen du aldaketa barik izaten senarra eta maitalea deskribatzen denarena bestalde zentzuaz birjina jainkosa maitasunarena Innini, Gestianna, Belit-sêri (erregina beheko munduko larrekoa), eta gurtza da bereziki loturik hiri handiaz Erech, Anuren gurtzaren etxe, zeruko jainkoa eta Innini… Ez zitzaion eraiki inolako tenplu handirik hari eta hainbat erreferentzi kasualak tenplu batekoak Tamuzi Umman, Uren, Lagashen Agaden, argi aipatzen dute bera kaperak bezala tokiko jainkosaren tenpluan gordeta doluentzako eta gurtzaren zeremonia mistikoentzako. Tamuzen gurtza ezaguna egin zen urrutiraino, lur, erlijio sumeriarra konfinatua izan zen lekura baino urrutiago. Ezekielek horri buruz hitz egiten du, tinko erroturik bezala Jerusalemen haren garaian. Aipatzen da kristauen garaian madianitar eta siriako literaturan eta bizirik irten zen Harranen sabeoen artean hain berandu Erdi Aroan bezainbeste. Biblus-en, Sirian, bera identifikatua izan zen Adonis bezala semitiko sartaldekoa… Osasunezko jainko bezala hartu zuten, osaketa ematen duena, eta bat jainko guztiek bezala, boterea zeukala demonioen gain.
Argi dago gurtza bat oinarritua heriotzan eta piztueran jainko faboragarriarena, eta jainko ama baten amodioan dolu egiten duena haren semearengatik, zerikusia duela zuzen egitura eta iritzi teologikoekin haiengan oinarrituak, jaiotza eman zutenak kristautasunari. Baina gurtzaren eitea gehien zerikusia izan zuena Kristautasunaren hasierarekin zuzenki da hori, non Marduk Babiloniakoa identifikatua izan zen Tamuzekin. Nisaneko edo urte berriko festibalean Babilonian, Bêl (Marduk) esaten zen kartzelaturik izan zela beheko munduan, eta emakume-apaiz batek negar egiten duela haren hilobian. Gaizkile bat eraila izan zen Bêlekin batera eta haiek beheratzen dira elkarrekin ilunpeko eremuraino. Beltis, haren emaztea, beheratzen da infernuraino haren bila, eta Bêlen arropak ematen dituzte Ishtarri (Tamuzen ama). Bêl haren bila joan zen hilobi batera, nondik hura dator berehala”. (14 edizioa Lib. 21 or. 776-777).
Kontuan izan gertatu ziren doluak 40 eguneko epean (argitaratua beste toki baten). Hau utzia izan da Kristautasunari garizumako 40 egunak bezala. Hau zen dolua gertatzen ari zena Jerusalemen, Ezekiel eramana izan zenean hara arte bisioan.
Ishtar (ahozkatua Easter bezala) eta Tamuz lotuak zeuden barrukotasunez. Bera zen haren arreba, emazte, ama, eta abar. EASTER KRISTAUAREN OSPAKIZUNA GAUR EGUNGO EGUNETAN HAREN PAZKOAKO ARRAUTZEKIN, BUNNY UNTXIA, ETA ABAR, HARTUA IZAN DA ZUZENKI PAGANISMOTIK.
EGUNA ZABALKETAREN ZERBITZUAK
Ezekielek jarraitzen du: “Esan zidan Jaunak: “Ikusten al duzu giza-seme? Bada, ikusiko duzu oraindik hau baino higuingarritasun handiagorik”. Jaunaren etxeko barne-atarira eraman ninduen eta, tenpluko sarreran, atalondo eta aldare artean, hogeitabosten bat gizon ikusi nituen, bizkarrez jaunaren tenplurantz, eta aurpegiz, ekialderantz; ekialderantz ahuspezturik, eguzkia gurtzen ari ziren. (Ezekiel 8:15-16)
Hau ez da besterik baino Easter (Ishtar) eguna zabalketaren zerbitzuak. Erritual pagano hauek dira lurra gurtzeko eta begetazioa. Ishtar udaberriko jainkosa zen. Udaberria da noiz lurra bueltatzen denean bizitzara neguko hilketaren ondoren. Ishtar, Perséfona bezala, jainkosa bat zen egoten zena 6 hilabete beheko munduan eta beste sei hilabete goiko munduan.
Begetazioaren kolorearen aldaketa neguan da Tamuzen heriotzaren mota bat. Bera joan zen beheko mundura 6 hilabetez (udazkena eta negua). Ishtar beheratu zen beheko munduraino berriro ekartzeko goiko munduraino. Egun seinalatu batean udaberrian (normalean apirilean), jainkosa itzuliko zen Tamuz ekartzen berarekin batera. Hori izan zen irudikatua eguzkiaren irteerarekin egun horretako hain zuzen ere. Poza eta alaitasun handia zegoen jendearen aurpegietan, haiek ospatzen zutenean udaberriaren itzulketa, baita Ishtar jainkosa paganoaren itzulketa eta haren jainko paganoa Tamuz.
Gaur egungo Kristautasuna atzipetua izan da ondorengo modalitate paganoen bidez, YAHUVEHREN Berba beraren ordez. Egintza hau aitortzen da Tamuz buruzko Entziklopedia Britanikoan.
Gakoa da, ongi al dago akordatzea Easterren eguzkiaren irteeraren zerbitzuak ospatzea benetako
Mesiasen ordez, YAHUSHUA
berpiztua? Egin ahal da paganismorako eta benetako Sortzailearen gurtza biak eskutik batera joatea? Erantzuna aurkitzen da Eginak liburuan (noski, aurkitzen da Eskritura guztiaren zehar).
YAHUVEHK zioen Ezekieli: “Esan zidan Jaunak: Ikusten al duzu, gizaseme? Eta hemen egiten dituzten higuingarritasunekin Juda herriak aski ez balu bezala, indarkeriaz betetzen dute herrialdea, NI are gehiago irainduz. Begira nola ematen duten erramua sudurreraino. Bada, NEUK ere suminez jokatuko dut; ez diet errukirik izango, ezta barkatuko ere; oihu handiz egingo didate dei, baina ez diet entzungo. (Ezekiel 8:17-18)
Hau gertatu zaio Judu herriari. Benetan birritan gertatu zaio eta gertatuko zaie hirugarren aldiz ere, Eskrituraren arabera. ¡Baina JUDU EZ DEN HERRIARI ERE GERTATUKO ZAIO! Pablok idazten du YAHUVEHK isurtzen duela sumindura Juduengan lehenengo, eta gero jentilen gain (Erromatarrei 2:9). YAHUVEHREN sumindura dator hain paganismoz beterik dagoen mundu batera gaur egun antzinako Israel bezala eta Juda zeuden eta daude gaur egun arte.
DIANA / ARTEMIS
Diana izena agertu zen paragrafo batean, aipatu genuena beste izen bat bezala Ishtar adierazteko. Badugu konfrontazioaren kontakizuna Dianaren (Artemisen) gurtzaileak eta Itun Berriko batzarren artean Eginak Liburuan, Kapitulu 19an.
“Bitarte horretan iskanbila gogorra sortu zen Efeson, kristau-bidea zela eta. Bazen han Demetrio zeritzan zilargin bat. Artemisa jainkoaren tenpluko iruditxoak landu ohi zituen zilarrez, artisauei irabazi ederra ematen zielarik. Bildu zituen, bada, artisauok eta ogibide bereko beste langileak, eta esan zien. “Adiskideok, badakizue irabazpide honi esker bizi garela hain ongi. Eta ikusi eta entzungo zenuten, Paulo horrek, Efeson ez ezik, ia Asian probintzia osoan ere jendea franko pentsaeraz aldarazi duela, guk eskuz egiten ditugunak ez direla jainko sinestaraziz. Gure lanbidearen izen ona galtzeko arriskuan gaude; areago, Artemisa gure jainkosa handiaren tenplua ere ezerezkotzat har dezaten arriskuan eta Asia probintzia osoak eta mundu guztiak gurtzen duen jainkosaren ospe handia erabat galtzeko arriskuan”. (Eginak 19:23-27)
Nor da atseginez hartzen duena eguneroko festa paganoen gordeketa? Merkataritzak dira noski! Munduko merkataritzak oso aberastuak dira festa paganoen gordetzearekin. Jendeak egia jarraituko balio, festa paganoen gordeketa izango litzateke jargoitik kendua eta suntsitua. Merkatariek haien ateak itxi beharko lituzke salmentarik ezean. Babilonia handia jausten denean, lurreko merkatariek negar egingo dute eta dolu egingo dute beragatik, zeren inork ez du gehiago haien merkantzia erosiko. (Apokalipsia 18:11) “Lurreko merkatariek ere negar eta aiene egingo dute harengatik ez baitizkie aurrerantzean inork erosiko beren salgaiak.”
Apikolipsia liburuak agerian uzten du, ez dute bakarrik dolu egingo lurreko merkatariek (buruzagiek) lurrekoak (Apokalipsia 18:9) “Babiloniarekin prostituzioan eta atseginkerian ibiliak diren munduko erregeek negar eta dolu egingo dute, haren sutearen ke-mordoa ikustean.” Buruzagiek eta munduko merkatariek mundu honetakoak, zeinek etengabe areagotzen ari diren Babilonia paganoa. Zergatik? Haiek bizi daiteke eroso botere eta aberastasun handiarekin sortzen dena sistemaren medioz.
Itun Berriko batzarra haren ekintza handiak egiten jardun zuenean plazaratzen egiazko mezua eta YAHUVEHREN Erreinua, buruzagien eta merkatarien posizioa kulunkan ezarri zen. Baita apaiz paganoen posizioa ere. Haien tenpluak eta Elohim faltsuak boterea galdu eta suntsituak izan ziren. Hona hemen Itun Berriko froga paganismoren bideak eta YAHUVEHREN bideak ezin dutela sinkronizatuak izan, ezin dira bateratuak izan. Egia benetakoa aldendu egingo ditu gordeketa paganoak mundu honetakoak, Eskrituraren gordeketaren alde.
Merkatariek, buruzagiek eta mundu honetako apaiz paganoak poza hartzen dute GORDETZEAN URTARRILAREN LEHENA (URTE BERRIKO EGUNA), SAN VALENTIN, EASTER (ASTE SANTUA), HALLOWEEN, OLENTZERO, MARI JAIA, ESKERRAK EMATEKO OMENALDIAK, GABONAK ETA IGANDEKO MESA. HAUEXEK GUZTIAK DIRA GORDEKETA PAGANOAK EZ DITUZTENAK ZER IKUSIRIK ESKRITURA SAGARATUAREKIN. Baina egun hauexetako gordetzeak eragiten du boterea eta aberastasuna haientzat. Horrela, haiek dira Demetrio bezala, zilargina eta artistak eta merkatariak egun hartakoak bezala.
JAUSI ZEN IRUDIA
Eginak 19:35 dio: “Hiriko idazkariak, jendea baretu ahal izan zuenean, honela hitz egin zuen: “Efesoarrok, ba ote da inor ez dakienik Efeso hiria Artemisa jainkosa handiaren tenpluaren eta zerutik (Jupiterretik beste bertsioetan) eroritako beraren irudiaren zaintzailea dela?”
Interesgarria dena esamoldetik “Jupiterretik jausitako irudia” da itzultzen dena berba greziarretik diopetes (diopetou/j). Strong Konkordantziak agerian uzten du hitz greziar honek itzultzen dela beste greziar berba birengandik. Lehenengo berba da 2203 zenbakia: zeuj Zeus dzyooce, zerikusia zalantzagarria; kasu ez zuzenetan hor erabiltzen da horren ordez (ziur aski parekotsua) izena Dij, Dis, deece, bestalde antigualak direnak; Zeus edo Dis (latinoen artean Júpiter edo Jove) greziarren jainko nagusia.
Bigarren berba da 4098 piptwo pipto pip’-to, horren esanahia: ziur aski con4072 sutan egonaren ideiaz; jausi (hitzez hitz edo sentsu figuratiboan).
Entziklopedia Britanikoa edizio 14, hauxe du esateko Zeusi buruz: “Greziar aurkakoa jainko erromatarrena Júpiter… kontuan hartzeko Homeroren Zeus, bereiztu behar ditugu alde mitologikoa beraren azpian, non agertzen den jainko maitetsu eta apetatsu, dignitate edo botere benetakorik ezean askotan, eta alde erlijioso handia sortukoa denaren aita bezala. Izan ere greziar erlijioa gerokoa ez zuen aurrera egin asko gehiago Homeroren markaren ur altuetatik, nahiz eta poetak eta filosofoak sakondu zuten haien alde batzuetan. Baina Homero orain badakigu testigu nahiko gerokoa izan zen sujet honetan. Dena dela, aurre-jainko eta animista denboraldiaren berezkotasunak bizirik diraute hainbeste tokitan. Adibidez: Arkadian aurkitzen dugu trumoia bera Lakonia deitua, zeinen gain Orestes esertzen zen eta osatua izan zen haren zorakeriaz, argi dagoenez, trumoi-harri bat deitua izan zen Zeuj Kappwtaj, itzulia “Zeus, zerutik jausi zena” (Pausan, 3. Ww. 1). Hemen ikusten dugu jainko pertsonalak ez omen da etorri jainkotiar gauza batetik edo jainkotiar ekintzagatik… BERA DA MUNDUAREN ESPIRITUA, unibertsoaren legea, arrazoi unibertsala, eta beste jainko guztiak dira bakarrik zatiak edo manifestazioak berarenak (Diog. Laert. 7:147). Are gehiago, ikus dezakegunez Cleanthesen himnoan (zati 48) eta Pablo edo Aratusen berban (Eginak 17:28 – Arat. Fenóm. 5) bera sortua izan zen estoikoen partez giza arrazaren aita lez, nortzuk ‘bakarrik bizi diren hilkorren gauzekin eta mugitzen direnekin lur artean’ haren irudiaren arabera sortuak izan ziren (Lib. 23, or. 948-949). Ez al da harrigarria Diana, Artemisa, Ishtar eta abar, loturik izatea zerutik jausi zen jainko batekin?
Hiztegi Bibliko Nazioarteko estandarra (zeharo berrikustatua) hauxe dakar esateko hitz greziar diopetes-i buruz: “Harri Sagaratua. Greziar diopetçs (hitzez hitz zerutik jausia; ikus. Bauer berrikust. Or. 199) emanda RSV ‘harri sagaratua zerutik jausia”(AV irudia Jupiterretik jausi zena; NEB irudia… zerutik jausi zena). Ziur aski esan nahi du aerolitoa gurtua Artemisaren irudia bezala. Beste adibiderako aerolitoena gurtuak izan direnak jainko eta jainkosa bezala, ikusi F.F. Apostoluen Eginak (Bigarren Edizioa, 1952, repr. 1970, or. 367).
Setiatu gabe gehiago gaia, nor da zerutik jausi zena? YAHUSHUA zioen: “YAHUSHUAK esan zien: Tximista bezala zerutik erortzen ikusi dut satanas.” (Lukas 10:18)
JAUSIA
Noiz gertatu zen gertakizun hau? Gertatu behar izan zen uholdea baino arinago. Badakigu suge satanás Edengo lorategian zegoela. Profeta Ezekiel inspiratua izan zen idaztera: “Gizaseme, kanta eresia Tiroko erregeari eta adierazi NIRE Jainko Jaun honen, mezua: Bikaintasunaren eredu zinen, jakinduriaz eta edertasun paregabez jantzia; paradisuan bizi zinen. Jainkoaren baratzean, mota guztietako harribitxiz apaindua, kornalina, topazio, eta beriloz, krisolito, onize, eta jaspez, zafiro, errubi eta esmeraldaz apaindua; urrez landuak ziren zure bitxi eta apaingailuak, sortu zintuzten egun berean prestatuak. Zu, beso zabalik dagoen kerubin babesle zinen, Jainkoaren mendi santuan zeunden eta ikatz gorien artean ibiltzen zinen. Portaera akats gabea izan zenuen sortu zintuzten egunetik, maltzurkeriaz jokatzen hasi zinen arte. Zeure merkataritza oparoagatik, indarkeriaz bete eta bekatu egin zenuen. Horregatik zeure postutik kendu eta bota egin zintudan menditik, eta kerubin babesle zinen hori ikatz gorien artetik kendu. Zeure edertasunak harropuztu egin zintuen, zeure distirak burua nahastu. Horregatik bota zaitut lurrera eta erregeen aurrean barregarri utzi. Erru asko eta bidegabeko merkataritzaz profanatu duzu zeure santutegia. Zeure baitatik sua sorrarazi dut eta guztien eta irentsi egin zaitu; errauts bihurtu zaitut, guztien begi aurrean. Ezagutzen zintuzten herri guztiak txunditurik daude, beldurgarria baita zure patua: zureak egin du betiko!
(Ezekiel 28:12-19)
Kontuan hartu izan hau kerubina dela. Kerubinak aingeru hegaldunak dira. Izaki hau Edengo Lorategian egon zen. Izaki bakarrak aipatuak hango lorategian izan ziren Adam, Eva, YAHUVEH eta sugea. YAHUVEHK inspiratzen ari da Ezekieli hauxe idaztera Kerubinaren aurka, beraz, ezin da izan bera. Adan eta Eva biak hilik zeuden Ezekielen garaian, hortaz, ¿zergatik idatzi profezia hau haiei edo haiei buruz? Bat baino ez dago aipatua eta da sugea.
Agertzen da sugea oraindik inguruka dabil azkeneko garaian agerian dago Apokalipsia liburuan. Dragoi handia botata izan zen, antzinako sugea, deitua Deabru eta satanás, “Bota egin zuten beraz, herensuge handia, antzinako sugea, deabru eta satanás deritzana, mundu guztia engainatzen duena; lurrera bota zuten bere aingeruekin batera.” (Apokalipsis 12:9)
Behatu izaki hau perfektua zen sorreraren egunean, baina ustelkeria sartu zitzaion haren edertasunagatik. YAHUVEHK hitz egiten du haren santutegiaz. Berba hau dator hitz hebrearrengandik “vdqm/miqdash” itzuli daitekeena leku santu edo Santutasuna ere.
Argi dago satanas jaurtia izan zela zerutik gutxienez behin lehenago eta agian behin baino gehiagotan ere. Dirudienez, bera jaurtia den bakoitzean, haren amarrutsuarengatik gauza da berriro zutundu eta bere burua handiesteko zeruraino berriro. Nola egiten du? Engainuaren medioz gizakienganako, aingeruenganako, eta abar, berari zerbitzatu eta gurtza eman diezaioten. Nola engainatzeko gauza da gizakia hain erraz? Ez al zuen Eva erraz Edengo Lorategian? Ez al du gizakiak engainatu hainbeste erlijio makurrak eta paganoak munduan edukiz? Eta bai. Eta zer esan Diana, Artemis, Afrodita, zeruko erregina, Ishtar eta Easter? Eta zer esan Zeus, Júpiter, Baal, Bel, eta abar? Bera gauza da gizasemeak engainatzeko gizakiak kentzen dituelako begiak egiarengandik eta bueltatzen ditu mitoengana, fabulengana, gezurrengana eta faltsukeriarengana. Eta zer zutaz? Erori zara haren makurkeriak engainatzaileetan?
PAZKOA
Entziklopedia Britanikoak onartzen du
“ez dago indikaziorik Easter (Aste Santua) festibalaren ospakizuna Testamentu Berrian edo Aita apostolikoen idatzietan.”
Denbora berezien santutasuna zen ideia falta zena lehenengo kristauen buruetan, nork segitu zuten gordetzen Festa Juduak, baina espiritu berriarekin, oroipen gisan gertakizunena festibal hauek aurretik eginak. (Edizio 14, lib. 7, or. 859).
YAHUVEHK askatu zuen lehenengo Israel Egipto paganotik Pazkoako Bildotsaren sakrifizioaren medioz. Artxoaren Odola egon behar zen atealboetan eta ateburuetan etxeko atean, bestela heriotzaren aingerua etxean sartuko litzateke eta akabatu egingo lituzke oinordeko guztiak (Irteera 12:6-13).
YAHUSHUAREN hileta baino aurrerako gauean, BERAK ordeztu zuen artxoa sakrifikatzearen errituala, beti irudikatu duena HAREN hurrengo heriotza, beste erritual batekin. Erritual berri honek izan behar zuen HAREN heriotzaren oroimenean, zein gertatu zen benetan adostutako garaian. BERAK eman zuen etsenplua HAREN Dizipuluentzat eta sinesle guztientzat jarrai diezaioten HAREN oroimenean, nor den YAHUVEHREN benetako Pazkoako Bildotsa. Traditua izan zen gauean, HARK hartu zuen ogia, bedeinkatu zuen eta zatitu eta eman zuen HAREN Dizipuluei esanez: “Hartzazue eta jan, hau NIRE gorputza da.” (Mateo 26:26). Gero, kopa hartu, esker oneko otoitza egin ondoren, eman egin zien esanez: “Edan guztiok honetatik, hau NIRE Odola baita, Jainkoarekiko Ituna berrituko duena, bekatuak barkatzeko, guztien alde isuria”. (Berts. 27-28)
Paulok idatzi zuen ere: “Jaunarengandik hartu nuen nik, neure aldetik zuei eskualdatu dizuedan hau: YAHUSHUA Jaunak, saldu zuten gauean, ogia hartu zuela eta, esker oneko otoitza egin ondoren, zatitu eta esan zuela: “Hau NIRE gorputza da, zuentzat ematen dena. Egizue hau NIRE oroigarri.” Berdin egin zuen koparekin afal ondoan esanez: “Kopa hau Itun Berria da, Jainkoak NIRE Odolaz ezarria. Egizue hau, edaten duzuen bakoitzean, NIRE oroigarri”. Beraz, ogi honetatik jaten eta kopa honetatik edaten duzuen bakoitzean, Jaunaren heriotza iragartzen duzue BERA etorri arte.” (1 Korintoarrei 11:23-26)
Egon adi, eta behatu ondo. Erakusten dugu HAREN heriotza BERA etorri arte. Noski, pozten gara HAREN piztueraz, baina agindua daukagu Pazkoa ospatzeko BERAK egin zuen moduan.
Ez dugu artxorik hil behar. YAHUSHUA da Itun Berriko Pazko Bildotsa. Jarraitu behar dugu legamia gabeko ogia jaten eta kopa edaten, irudiak direnak HAREN gorputz zatikatuarena eta HAREN Odola isuria izan zenarena.
Gaur egungo mundu gaizto honetatik irten behar dugu, gure Pazko Artxoaren medioz, YAHUSHUA, Israel libratua izan zen bezala haien egunetako mundu gaiztoarengandik, Pazkoko Artxoaren sakrifizioaren bitartez.
OROIMENA
Pazkoa gordetzea
oroimena izan behar zuen Israelgo haurrentzat. “Egun hau gogoangarri izango duzue eta, YAHUVEHREN ordez, festa nagusiz ospatuko. Festa hau lege-indarrez ezarriko duzue belaunez belaun.” (Irteera 12:14)
Berba hebrearra gogoangarri esateko da “zikrown” (¡Ark’cl). Zikrown esanahia da 2142 bezala; oroimena (edo gauza, eguna edo Izkribu gogoangarria) Konkordantzia Zehatza Strong-ean. Erro berba 2142 da “zakar” eta definizioa da antzinako erro; egokia da markatzeko (ezagutua izateko helbururako) adibidez, gogoratzeko; inplikazioagatik, aipamen egiteko; baita ere (nominatibo legez 2145tik gizonezkoa izateko (Ibid)).
Oroimena da oroitzapena bezainbeste gauza bera. Lukasen arabera (Lukas 22:19) eta Pablo (1 Kor. 11:24-25), YAHUSHUAK ministratu zuenean Pazkoa HAREN Dizipuluei, BERAK esan zuen egin dezatela HAREN oroitzapenean. YAHUSHUA Hebrearrez berbetan egongo zen eta erabiliko zuen Irteera 12ko berba bera erabilia izan zena.
Pazkoako Artxo hasiera batekoa eredu bat, aurreirudia zen benetako Pazkorena mundura etortzear zegoena. Pablok idatzi zuen: “Maitasuna ez da behin ere itzaltzen. Profezi dohaina desagertu egingo da, hizketa arrotzez mintzatzea amaituko, ezaguera ere amaituko. Erdizkakoa baita orain gure ezaguera, erdizkakoa gure profezia; eta bete-betekoa iristean, desagertu egingo da erdizkakoa.” (1 Korintoarrei 13:8-10)
Hitza “perfektua” dator greziar berbatik “telios” dena 5046 Konkordantzia Zehatza Strong-ean. Haren definizioa ematen da 5046 bezala osorik (hainbat aplikazioetan lanarenak, hazkundea, izaera mentala eta morala, eta abar); neutroa (izena bezala 3588rekin) betekotasuna.
Erro berba (#5056) da “telos” eta esanahia da ere tello batetik (irtetzea puntu edo asmo zehatz batekin); zehazki, puntura doana limite bezala adibidez, (inplikaziotik) ekintza baten amaiera edo estatu batena (amaiera (hitzez hitz , irudizko edo amaigabeko) ematen du (atoan, azkena edo profetiko) asmoa); bereziki zerga edo tasa (ordainduta bezala).
Definizio hauek zeharo garrantzitsuak dira ulertzeko zeren beste toki batean Pablok idazten du: “Legearen helburua, izan ere, KRISTO da, eta BERONEN bidez ematen zaie fededun guztiei Jainkoaren onespena.” (Erromatarrei 10:4)
“Azkena” berba itzultzen da berba berdinarekin “perfektu” berbatik itzulia 1 Kor. 13:10. YAHUSHUA ez zen etorri suntsitzeko Legea edo Profetak, are hobe etorri zen konplimendua emateko (Mat 5:17-18): “Ez uste izan Moisesen Legea edo Profeten esanak huts bihurtzera etorria naizenik; ez naiz huts bihurtzera etorri, beren betera eramatera baizik. Zeren eta benetan diotsuet: Zeru-lurrek dirauten bitartean, legearen hitz batek edo zeinurik txikienak ere ez du baliorik galduko, dena bete arte.”
Definizioei behatzen, erro berba “telos” zerikusia du zerga edo tasa batekin (ordaindua bezala). Zein da zerga edo tasa? Ez al zen heriotza? (Erromatarrei 5:12-14) “Gizon baten bidez sartu zen bekatua munduan, eta bekatuaren bidez heriotza; horrela, gizon-emakume guztiengana zabaldu zen heriotza, guztiek egin baitzuten bekatu. Egia da, legea baino lehen bazela bekatua munduan baina bekatua ez zaio inori leporatzen, legerik ez badago. Hala ere, Adamengandik Moisesen denboraraino, nagusi izan zen heriotza gizakien gain; baita Adamena bezalako bekaturik egin ez zutenen gain ere. Adam etortzekoa zenaren irudi da.” (Erromatarrei 6:23 lehenengo zatia): “Bekatuak dakarren ordaina heriotza da.”
Israel esklabo egina izan zen egiptoarrengandik. HAIEK KUNPLITU ZUTEN PAZKOA ASKATASUNA EMAN ZIEN ESKLABOTZATIK. Baina haiek eta gizateria guztia oraindik menpean zeuden eta esklabotzan ugazaba area handiago batena: bekatua eta heriotza. YAHUSHUA, benetako Pazko Artxoa, helmuga zen, itua norantz destatu. BERA da amaiera bekatu eta heriotzarena sinesten duen guztientzat eta HARI jarraitzen dionarentzat. Zelako handiagoa da YAHUSHUAREN Pazkoa!
Hasierako Pazkoa emana izan zen bakarrik multzo batean, benetako Pazkoaren hasiera eman ahal izan arte. Libratu zuen Israeli Egiptoko esklabotzatik, baina ez zuen aldatu haien bihotzak. Testifikatu 40 urte basamortuan batera eta bestera. Testifikatu haien saiakerak Egiptorantz bueltatzeko eta haiek libratuak izan zirenean promes egindako lurralderantz, haiek oraindik haien inguruko nazioen sasijainkoengana bueltatzen ziren eta duintasuna galdu eta suntsituak izan behar zuten gero.
Paulo Apostoluak ohartzen du: “horrengatik, ene maiteok, ihes egizue idolatriatik.” (1 Kor 10:14) Durunditsu bat BAAAAAAAAAAAAI! Ihes egin dezagun Easter eta idoloen paganismo guztiarengandik horrek irudikatzen duena. Gogoan izan dezagun, buruan eduki dezagun YAHUSHUA ha MASHIACHREN benetako Pazkoa. Kendu ditzagun zati batean den guztia eta begiratu eta gogoratu dezagun hori perfektua dena eta osoa zein den: YAHUSHUA MESIAS, gure Pazkoa eta Askatasuna ematen diguna, Aleluia!!!